Çanakkale Camiiler

Fatih Camii

1462 yılında Fatih Sultan Mehmed tarafından yaptırılmış, kentin en eski camisidir. Cami dikdörtgen planlı, tek minareli, kırma çatılı ve Çanakkale’deki Osmanlı Dönemi camileri içinde en büyük olanıdır. Müslüman mahallesi bu caminin etrafında geliştiğinden, burada bir meydan çeşmesi ve Caminin batı yanında hazire olarak adlandırılan küçük bir mezarlık yer almaktadır. Bu hazirede kısa süre Osmanlı sadrazamlığı yapmış Sadrazam Hafız İsmail Paşa’nın mezarı, mezar taşındaki kallavi kavuğu ile diğerlerinden ayrılmaktadır.

Arap İbrahim Paşa (Kurşunlu) Camii

Yukarı Çarşı’nın sona erdiği noktada yer alan cami, kuzeydeki kapının üzerinde mevcut mermer kitabesinden anlaşıldığına göre yanan Çınarlık Camii’nin yerine 1867 yılında Biga sancağı mutasarrıfı Arap İbrahim Paşa tarafından yaptırılmıştır. Çanakkale’de Osmanlı Dönemine ait üzeri kurşunlu kubbe ile örtülü tek camidir. Bu nedenle halk arasında adı Kurşunlu Cami olarak söylenir.

Tıflı Camii

Aynalı Çarşı ile Korfmann Kütüphanesinin arasında yer alan tek minareli, kare planlı, kırma çatılı camii Tıflı Camii’dir. Kuzey-batı köşesindeki minarenin tek şerefesindeki hasır örgü şeklinde işlenmiş taş işçiliği dikkat çekicidir.1892 yılında Sultan Abdülhamid zamanında inşa edilmiştir.

Yalı Camii

Kent müzesinin karşısında yer alan Yalı Camii kare planlı, kırma çatılıdır. Kuzey kapısının üzerindeki mevcut mermer onarım kitabesinden anlaşıldığına göre Tavil Ahmet Paşa tarafından yaptırılan ilk caminin yanması üzerine 1854 yılında Miralay Halil Bey’in gayretleriyle yenilenmiştir. Çok sayıda lahdin yer aldığı küçük bir haziresi de bulunmaktadır.

Kayserili Ahmet Paşa Camii

Sarıçay’ın güneyinde yer alan cami Tatarlar Camii olarak da tanınır. 1874 yılında inşa edildiği tahmin edilmektedir. Sokağa bakan süslü çeşmesi ve bahçesindeki kare planlı piramidal çatılı gösterişli türbe ile diğer camilerden ayrılır. Çokgen planlı türbe Hıfzı Paşa’nın kızı Nedime Hanım’a aittir. 1904 tarihli kitabesi vardır. Çeşmenin üzerinde 1888 tarihli kitabe ile Sultan II.Abdülhamid’in tuğrası yer almaktadır.

Surp Kevork Ermeni Kilisesi

 Zafer Meydanı’nda dikdörtgen planı ve gösterişli cephesiyle dikkat çeken taş yapı Aziz Surp Kevork adına inşa edilmiştir. Onaltıncı yüzyılın başında, seksenüç Ermeni ailesinin Çanakkale’ye gelmesini takiben 1669 yılında yapılan kilise 1691 yılında yıkılmış, ardından 1718 yılında Sultan III. Ahmet‘in fermanıyla yenilenmiştir. Kilise 1960 yılına kadar Çanakkale çevresinde bulunan eski eserlerin toplandığı bir depo müze işlevi görmüştür. 1960-1984 yılları arasında Arkeoloji Müzesi olarak kullanılan bina daha sonra kültür merkezi haline getirilmiştir. 2000 yılında, müze yapılmak üzere restore edilmiş olup günümüzde ise üniversiteye tahsis edilmiştir.

Mekor Hayim Sinagog’u

Çanakkale’nin Musevi Mahallesi havra olarakta bilinen sinagog’un çevresinde geliş- miştir. Mekor Hayim (Hayat Kaynağı) adını taşıyan sinagog’un yüz yirmi yıllık bir geçmişi olduğu söylenir. Hafta içi mesai saatlerinde ziyaret edilebilen Sinagog’da, son yıllarda oluşan bir gelenekle her yıl Ekim ayında İstanbul’dan Çanakkale’ye gelen bir grup Musevi, atalarının mezarlarını ziyaret ettikten sonra, dini bir tören gerçekleştirmektedir.